KATWIJK – De wet zegt dat iedereen die de Nederlandse nationaliteit heeft, mag stemmen. In de praktijk is dat soms ingewikkeld, bijvoorbeeld voor mensen met een beperking. De projectgroep ‘Kom in de stemming’ van ’s Heeren Loo is daarmee aan de slag gegaan.
Tineke van Iperen is beleidsmedewerker bij ’s Heeren Loo, en was zaterdag te gast in het radioprogramma RTV Magazine. Met de projectgroep ‘Kom in de stemming’ ontwikkelde zij een uitgebreide training rondom de verkiezingen op 15 maart. Zodat iedereen die wil stemmen, ook kan stemmen.
‘Je hoeft geen bepaald IQ te hebben om te stemmen’
“De wet zegt dat iedere Nederlander van 18 jaar en ouder mag stemmen”, vertelt Tineke. En er wordt nergens gezegd dat je een bepaald IQ moet hebben. Dus in theorie mag iedereen stemmen.” Maar mensen met een verstandelijke beperking weten toch niet helemaal hoe de politiek werkt? “Nou, daar zul je nog verbaasd van staan hoeveel mensen er toch geïnteresseerd zijn in politiek en hoeveel ze er vanaf weten!”, zegt Tineke. “Dat zijn degenen die goed gebruik maken van hun stemrecht en ze weten hoe stemmen gaat. Er is ook een groep mensen voor wie dat een stuk ingewikkelder is. Daarom hebben wij de projectgroep opgericht. Voor iedereen die stemmen wat moeilijker vindt, willen wij het stemmen toch mogelijk maken.”
Voorlichting in eenvoudige taal
De projectgroep maakt veel beeldmateriaal en filmpjes, bedacht trainingen en maakte verkiezingsspecials, zodat iedereen straks, op 15 maart, goed beslagen ten ijs komt. ” Wij leren hen hoe het stemmen praktisch in z’n werk gaat en waarop je kunt stemmen”, vertelt Tineke. “Ze moeten ook gewoon alleen in het hokje, dus waar wij heel erg mee bezig zijn geweest is heel veel voorlichting geven in eenvoudige taal, met heel veel beeldmateriaal.”
Machtiging
Wanneer een stemgerechtigde niet in staat is zelf te stemmen, bijvoorbeeld door een lichamelijke beperking, dan kan hij of zij iemand machtigen voor hem of haar te stemmen. De wet zegt overigens dat je wel met z’n tweeën een stemhokje in mag wanneer je een lichamelijke beperking hebt, maar dat mag niet wanneer je een verstandelijke beperking hebt. Dan kan machtiging een optie zijn, maar op de Academie voor Zelfstandigheid heeft ’s Heeren Loo een training waarin mensen met een beperking ook echt kunnen oefenen hoe je je stem uitbrengt. Ze leren dat wanneer je op partij X stemt, dat dat de zoveelste rij van links is en de zoveelste naam van boven. Als ze dat van tevoren kunnen oefenen weten ze waar ze de stip moeten zetten.
‘Het moet uit henzelf komen’
“Maar u zult begrijpen dat er in dit hele traject mensen zijn die niet gaan stemmen, omdat ze de verstandelijke ontwikkeling van een kind van twee jaar hebben”, zegt Tineke. “Die vallen hier wel buiten. Het moet dan ook echt uit henzelf komen dat ze willen gaan stemmen. Dat bepalen wij niet voor ze. We hebben tegen elkaar gezegd dat wanneer mensen zelf aangegeven dat ze geïnteresseerd zijn maar niet weten hoe het gaat, het niet zo mag zijn dat ze dan hun stem niet kunnen uitbrengen.”